Balinalar Boğulmadan Nasıl Besleniyor? Sorunun yanıtı bulundu
Balinalar Boğulmadan Nasıl Besleniyor? Yeni Keşfedilen 'Ağız Tıkacı' Sayesinde!
Devasa su yudumları ve mikroskobik avlar arasında hayatta kalma mücadelesi veren balinaların boğulmadan nasıl beslendiği sonunda çözüldü.
Balinalar her gün binlerce litre su yutarken neden boğulmuyor?
Balinalar, özellikle kambur, mavi ve yüzgeçli türleri gibi balenli olanlar, deniz suyundan kril ve plankton gibi küçük canlıları süzerek besleniyor. Ancak bunu yaparken ağızlarına yüz binlerce litre su alıyorlar. Şimdiye kadar bilim insanları bu denli büyük hacimli suyun balinaların hava yollarını nasıl tıkamadığını net olarak açıklayamıyordu. Ta ki “ağız tıkacı” adı verilen yeni bir organ keşfedilene kadar.
Yeni keşif: Balinaların hayatta kalma sırrı ağızlarının arkasında gizli
2022 yılında Current Biology dergisinde yayımlanan bir çalışmada, araştırmacılar İzlanda’daki bir ticari balina istasyonunda ölen yüzgeçli balinaları incelerken ağızlarının arka kısmında yer alan ve şimdiye kadar tanımlanmamış bir anatomik yapıyı keşfetti. Bu yapıya "oral tıkaç" ya da "ağız tıkacı" adı verildi. Kas ve yağ dokusundan oluşan bu organ, balinaların beslenme sırasında solunum yollarını tıkayarak boğulmalarını önlüyor.
Balinaların ağız yapısı nasıl çalışıyor?
Balinalar, kril dolu deniz suyunu ağızlarına çekerken bu tıkaç, yutağı kapatarak nefes borusunu koruma altına alıyor. Su, balen adı verilen ve keratinden oluşan kıl benzeri yapılar arasından süzülerek dışarı atılıyor; geride ise balinanın yutabileceği küçük kabuklular kalıyor. Balina yutmaya hazır olduğunda, tıkaç yukarıya doğru kayarak burun boşluğunu kapatıyor ve nefes alma açıklığını koruyor. Aynı anda, hava kesesi kasılarak akciğer girişini kapatıyor ve sadece sindirim yolu açık kalıyor.
İnsan vücudundaki küçük dile benziyor
British Columbia Üniversitesi’nden zoolog Kelsey Gil’e göre, bu yapı insan vücudundaki küçük dile benzer işlev görüyor. İnsanlarda yemek yerken soluk borusunu kapatan küçük dil gibi, balinaların ağız tıkacı da nefes borularını suyun girişinden koruyor. Gil, bu organın yıllardır fark edilmemesinin nedenini ise konumunun çok ulaşılmaz bir yerde olmasına bağlıyor.
Lunge-feeding: Su altındaki yüksek hızlı avlanma
Kambur balina ve mavi balina gibi türler, "lunge-feeding" yani hamle yaparak beslenme şeklini kullanıyor. Bu teknikle yüksek hızlarda yüzerek ağızlarını 90 dereceye kadar açıyor, devasa hacimlerde suyu içeri çekiyor ve ardından balenler aracılığıyla suyu süzüp krili yutuyorlar. Ağız tıkacı bu sürecin her adımında hayati rol oynuyor.
Balinalar ne kadar kril yiyor?
Yüzgeçli bir balina her yudumda ortalama 11 kilogram kril tüketiyor. Günlük olarak bu miktar tonlara ulaşabiliyor. Bu da balinaların devasa bedenlerini beslemek için ne kadar etkin bir filtreleme sistemine sahip olduklarını gösteriyor.
Bu keşif neden önemli?
Balinaların bu eşsiz beslenme sistemini anlamak, yalnızca bilimsel bilgi açısından değil, aynı zamanda deniz biyolojisi, evrimsel adaptasyonlar ve türlerin korunması açısından da büyük önem taşıyor. Ayrıca deniz memelilerinin anatomik ve fonksiyonel farklılıklarını daha net anlamamıza yardımcı oluyor.
Sık Sorulan Sorular
Balinalar su içerken neden boğulmuyor?
Yeni keşfedilen ağız tıkacı organı sayesinde, beslenme sırasında hava yolları kapanarak boğulmaları engelleniyor.
Ağız tıkacı nedir?
Kas ve yağdan oluşan ve balinanın yutak kısmında bulunan, solunum yolunu geçici olarak kapatan anatomik bir yapıdır.
Tüm balinalarda bu yapı var mı?
Şu ana kadar yalnızca balenli, özellikle lunge-feeding yapan balina türlerinde gözlemlendi.
Bu keşif ne zaman yapıldı?
2022 yılında yayımlanan bir çalışmayla duyuruldu ve balina anatomisinde ilk kez tanımlandı.
Balinalar her gün ne kadar kril tüketir?
Bir balina her yudumda ortalama 11 kg kril tüketir ve bu miktar günlük olarak tonlara ulaşabilir.
Meta Açıklama:
Balinalar devasa su hacmini yutarken nasıl boğulmuyor? Bilim insanları, “ağız tıkacı” adı verilen yeni bir organ keşfetti. Bu anatomik yapının nasıl çalıştığını ve balinaların hayatta kalma sırrını haberimizde bulabilirsiniz.
#balinalar #denizbilimi #ağıztıkacı #currentbiology #doğadahaberleri #bilimhaberleri #köyhaberleri
www.koydenhaber.com için hazırlanmıştır.