Halkın Kullandığı Tıbbi ve Aromatik Bitkiler
Tıbbi ve aromatik amaçla pek çok bitki kullanılıyor. Bu bitkilerin yöresel isimleri ve kullanım şekilleri araştırmalara konu oldu.
Araştırmada 39 familyadan 75 bitki türünün halk tarafından tıbbi ve aromatik amaçla kullanıldığı tespit ediliyor. Araştırmada kullanım değeri faktörü ve geçerlilik düzeyi gibi analizler de gerçekleştirilerek kullanılan bitkilerden en çok takson içeren familyaları takson değerlerine göre; Rosaceae (8), Asterecaeae (5), Lamiaceae (4), Apiaceae (4) olarak belirleniyor.
30 Doğal Bitkiden Yararlanılıyor
Artin’de gerçekleştirilen araştırmada ilde bulunan 2727 bitkinin 350 tanesi tıbbi ve aromatik özellik gösterirken köylerde halk tıbbi ve aromatik amaçla 30 bitkiden yararlanıyor. Aynı zamanda 45 farklı kültür bitkisinin de aynı amaç doğrultusunda kullanıldığı görülüyor. Kültür bitkisi olarak yetiştirilen bitkiler manav, market, Pazar ve aktarlarda satışa sunuluyor.
En Yaygın Kullanılan Bitkiler Belirleniyor
Köylerde en yaygın kullanılan bitkilerin ıhlamur, ısırgan ve maydanoz olduğu görülüyor. Kişniş, nane ve kökdar da bu bitkiler arasında yer alıyor. Köylerde tıbbi amaçla halk ilacı olarak en yaygın kullanılan bitkiler nane, kökdar ve kekik olurken bu bitkiler baharat olarak da kullanılıyor. Marmelat, turşu, reçel, şerbet gibi yemeklik olarak en fazla kullanılan bitki türleri maydanoz, kişniş, ısırgan, semizotu, üzüm, dereotu, kızılcık ve roka oluyor.
Doğal Bitkiler Besi Hayvanlarına Yediriliyor
Araştırmada yaygın kullanıldığı tespit edilen doğal bitkilerin yalnızca insan sağlığı için değil hayvan sağlığı için de kullanıldığı tespit ediliyor. Besi hayvanlarına daha iyi süt alımı, yağ elde etmek için ve tedavi amaçlı olarak bazı doğal bitki türleri yediriliyor. Bu bitkilerin arasında en yaygın kullanılanları şeker küspesi, lahana, arpa, yonca ve mısır kırması oluyor.
Bitkiler Özel Yöntemlerle Saklanıyor
Araştırma kapsamında doğal bitki türlerinin bazı kurutma teknikleriyle kurutularak ve konserve yapılarak saklandığı görülüyor.
Farklı Hastalıklar İçin Kullanılıyor
Tıbbi ve aromatik amaçla kullanılan bitkiler tedavi amacıyla en çok; sindirim sistemi rahatsızlıkları, soğuk algınlıkları ve enfeksiyonun neden olduğu hastalıklarda kullanıldığı belirtiliyor. Bitkilerin farklı kısımlarının farklı hastalıkları tedavide kullanımı bitkilerin etken maddelerinin farklı kısımlarda farklı oranlarda olduğu inancına dayanıyor. Bitkiler, infüzyon, dekoksiyon, macun ve lapa şeklinde hazırlanarak tüketiliyor.
Kaynak: Palaşoğlu, B. & Eminağaoğlu, Ö. (2022). Beşpare köyleri (Artvin-Türkiye) halk görüşmeleri . Türk Biyoçeşitlilik Dergisi , 5(1) , 1-16 . DOI: 10.38059/biodiversity.1052372