Türkiye otomotiv sanayii, 2025 yılının ilk çeyreğinde önemli bir üretim düşüşüyle karşı karşıya kaldı. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, toplam Otomotiv üretimi ocak-mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 9 oranında azalarak 344 bin 120 adet olarak gerçekleşti. Bu düşüş, sektördeki genel gidişat ve gelecek beklenteri açısından soru işaretleri yaratıyor.
- Otomobil Üretiminde Gerileme: İlk çeyrekte otomobil üretimi de bu genel düşüşten nasibini aldı ve yüzde 7 oranında azalarak 220 bin 927 adet seviyesine indi.
- Ticari Araçlarda Daha Derin Düşüş: Ticari araç segmentinde ise üretimdeki azalma daha belirgin oldu. Toplam ticari araç üretimi yüzde 11 düşerken, bu düşüş ağır ticari araçlarda yüzde 32 gibi çarpıcı bir orana ulaştı. Hafif ticari araç üretimindeki azalma ise yüzde 9 olarak kaydedildi.
- Traktör Üretimi de Etkilendi: Toplam üretime dahil edilen traktör üretimi de bu dönemde düşüş göstererek yüzde 1 azalışla 8 bin 179 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam taşıt üretimi ise 352 bin 299 adedi buldu.
İhracattaki Liderlik Sürüyor Ancak Adet Bazında Gerileme Var!
Otomotiv sanayii, ihracattaki güçlü performansıyla Türkiye ekonomisi için önemli bir lokomotif olmaya devam ediyor. Yılın ilk çeyreğinde otomotiv sanayisinin toplam ihracatı, sektörel ihracat sıralamasında yüzde 17'lik payla zirvedeki yerini korudu.
- Değer Bazında Artış: Bahsedilen dönemde toplam otomotiv ihracatı, 2024'ün aynı dönemine göre yüzde 2 artarak 9,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Avro bazında ise ihracat yüzde 1,4 artışla 8,6 milyar avroya ulaştı. Ana sanayi ihracatı dolar bazında yüzde 1, tedarik sanayi ihracatı ise yüzde 3 oranında artış gösterdi.
- Adet Bazında Düşüş: Ancak ihracatın değer bazındaki artışına rağmen, adet bazında bir gerileme yaşandı. İlk çeyrekte toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 1, otomobil ihracatı ise yüzde 3 azalış kaydetti. Bu dönemde toplam 254 bin 683 adet taşıt ihraç edilirken, otomobil ihracatı 149 bin 843 adet düzeyinde kaldı. Ticari araç ihracatı ise yüzde 2 oranında artış gösterdi. Traktör ihracatındaki düşüş ise dikkat çekici boyutlarda olup, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 45 azalarak 2 bin 529 adet olarak gerçekleşti.
Otomotiv Satışlarında Ciddi Daralma: Yerli Araçlara Talep Azalıyor mu?
İç pazarda da otomotiv sektörü zorlu bir dönemden geçiyor. İlk çeyrekte toplam pazar, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak 285 bin 818 adet olarak gerçekleşti.
- Otomobil ve Ticari Araç Pazarlarında Daralma: Otomobil pazarı da bu düşüşten etkilenerek yüzde 4 oranında daraldı ve 223 bin 793 adet satış gerçekleşti. Ticari araç pazarındaki daralma ise daha belirgin oldu. Toplam ticari araç pazarı yüzde 16 küçülürken, ağır ticari araç pazarında yüzde 20, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 16 oranında daralma yaşandı.
- Yerli Araç Payında Düşüş: Toplam taşıt pazarında yerli araç payı, geçen yılın ilk çeyreğine göre 2 puan azalarak yüzde 31 olarak kayıtlara geçti. Otomobil satışlarındaki yerli araç payı yüzde 32, hafif ticari araç pazarında yerli araç payı ise yüzde 22 olarak gerçekleşti. Bu düşüş, yerli üretim araçlara olan talebin azaldığına işaret edebilir.
Kapasite Kullanım Oranları Alarm Veriyor! Hangi Araç Gruplarında Düşüş Daha Belirgin?
Otomotiv sanayisindeki üretim düşüşü, kapasite kullanım oranlarına da yansıdı. İlk çeyrekte otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 65 seviyesinde gerçekleşti.
- Hafif Araçlarda Daha Yüksek Kullanım: Araç grubu bazında incelendiğinde, hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) kapasite kullanım oranı yüzde 66 olarak kaydedildi.
- Ticari Araçlarda Düşük Oranlar: Kamyon grubunda kapasite kullanım oranı yüzde 47, otobüs-midibüs grubunda ise yüzde 60 seviyesinde kaldı. Traktördeki kapasite kullanım oranı ise yüzde 44 ile en düşük seviyelerden birini oluşturdu. Bu veriler, özellikle ticari araç ve traktör üretiminde ciddi bir atıl kapasite olduğunu gösteriyor.
Gelecek Beklentileri: Otomotiv Sektöründe Toparlanma Ne Zaman Yaşanacak?
Otomotiv sanayisindeki bu ilk çeyrek verileri, sektörün karşı karşıya olduğu zorlukları açıkça ortaya koyuyor. Üretimdeki düşüş, iç pazardaki daralma ve yerli araç payındaki gerileme, dikkatle takip edilmesi gereken gelişmeler olarak öne çıkıyor. İhracattaki değer bazındaki artış umut verse de, adet bazındaki düşüş sürdürülebilir büyüme açısından risk oluşturuyor. Sektör temsilcileri, ekonomik koşullar, döviz kuru hareketleri ve tüketici taleplerindeki değişimlerin önümüzdeki dönemde üretim ve satış rakamlarını nasıl etkileyeceğini yakından izleyecekler. Özellikle ticari araç ve traktör segmentlerindeki kapasite kullanım oranlarındaki düşüklük, bu alanlarda alınacak önlemlerin önemini artırıyor.
Türkiye otomotiv üretimi neden azaldı? İlk çeyrekte yıllık bazda %9 azaldı.
2025 ilk çeyrek otomotiv üretimi kaç adet oldu? 344 bin 120 adet.
Otomobil üretimi ne kadar geriledi? %7 oranında geriledi.
Ticari araç üretimindeki düşüş oranı nedir? %11 oranında azaldı.
Ağır ticari araç üretimindeki azalma yüzde kaç? %32 oranında azaldı.
Otomotiv ihracatı arttı mı? Değer bazında %2 arttı, adet bazında %1 azaldı.
İlk çeyrekte otomotiv ihracatı kaç milyar dolar oldu? 9,4 milyar dolar.
Otomotiv satışları düştü mü? Evet, %7 oranında azaldı.
Yerli araç payı ne kadar oldu? Toplam pazarda %31.
Otomotiv sanayi kapasite kullanım oranı kaç? %65 seviyesinde.
